Economische Verkenning Rotterdam 2020

Aanjager van de regionale economie
Rotterdam is samen met de gemeenten Barendrecht, Lansingerland en Maassluis de aanjager van de regionale economie. Tussen 2015-2019 kwamen er in de regio 46000 banen bij, ongeveer 39000 banen hiervan ontstonden bij bedrijven en instellingen in Rotterdam. De groei in Rotterdam ligt boven het nationaal en regionaal gemiddelde. De economie verandert, de dienstensector groeit met name in het centrum en dat leidt tot een verdere concentratie van werk, wonen en consumptie in de stad. De zogeheten agglomeratiekracht van Rotterdam laat zich voor het eerst duidelijk zien: de wisselwerking tussen een groeiende bevolking, een groeiend bezoekersaantal en groeiende bedrijvigheid geeft een extra impuls.

Werkgelegenheid en werkloosheid
Tussen 2018 en 2019 groeide de werkgelegenheid in Rotterdam met 3,4%. Dit zijn bijna 13.000 banen. Een groot deel daarvan is bezet door mensen die eerder werkloos waren. De werkloosheidscijfers zijn dan ook spectaculair gedaald, van 12,6% in 2014 tot 5,3% in het derde kwartaal van 2019. De dienstensector, met daarbinnen de IT-sector, is een belangrijke motor voor de economische groei van de stad en draagt bij aan de snelle afname van de werkloosheid. De bouwsector is na de crisisjaren sterk teruggekomen met een groei van 7,2% tussen 2015 en 2019.

Opkomst van diensteneconomie en internationale ontwikkelingen
De economie van de regio Rijnmond laat een trendmatige groei zien. De groei van het bruto regionaal product vlakt net als de landelijke groei af, maar blijft ook in 2019 en 2020 zodanig hoog dat de werkgelegenheid blijft toenemen. De groei van de diensteneconomie, met name de zakelijke, financiële en ICT-diensten, zorgt voor een structurele groei en versterking van de economie. Daarnaast laten de commerciële consumentendiensten een stevig herstel zien. Dit is onder andere het gevolg van de bovengemiddelde bevolkingsgroei en de toename van de werkgelegenheid. De groei in de regio wordt ten opzichte van de stad wat afgeremd door de ontwikkelingen in de industrie, groothandel en transport. Deze sectoren merken het meest van de internationale handelsspanningen en de energietransities.

Ook de huidige economische ontwikkelingen ten gevolge van het coronavirus hebben hun weerslag op deze sectoren. Bovendien heeft het mkb doorgaans last van plotselinge economische tegenslag. Kathmann: “Het mkb is de banenmotor van onze stad en juist deze ondernemers zijn het meest kwetsbaar. We moeten de kracht van de Rotterdamse economie ook inzetten om het mkb weerbaarder te maken. Via de Roadmap Next Economy mikken we erop om de Rotterdamse economie verder te versterken. De urgentie hiervan wordt nu, net als rondom de brexit, keihard duidelijk.”

Kansen en innovatie
De overgang naar een meer duurzame, digitale en circulaire economie brengt veel kansen met zich mee. De meeste groeikansen manifesteren zich vooral in de stedelijke kern van Rotterdam, maar ook in het havengebied. Steeds meer innovatieve bedrijven en scale-ups vestigen zich in de stad. Verder zijn er innovatiekansen, bijvoorbeeld op het gebied van logistiek zoals autonome zeevaart (zonder kapitein) en elektrisch goederenvervoer in de stad (vergroening van de last mile de stad in). Groot-Rijnmond heeft het meest veelzijdige en krachtige logistieke ‘ecosysteem’ in Nederland. Dit biedt tevens een belangrijke basis voor de mobiliteitssector. Daarnaast kent Rotterdam alle vormen van mobiliteit – van (lucht)haven en trein tot fiets en lopen – waardoor zij aantrekkelijk is voor startende bedrijven en initiatieven rond mobiliteit. Voorbeelden hiervan zijn Rotterdam Innovation Airport en de Mobility Innovation Campus.

De arbeidsmarkt is een sterk bepalende factor voor de groei van de Rotterdamse economie. Naast investeringen van bedrijven zelf, is het investeren in menselijk kapitaal cruciaal voor het verzilveren en het opschalen van kansen. Een goede aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt speelt daarbij een belangrijke rol. Kathmann ziet daar de grootste uitdaging: “We kunnen anno 2020 wel kampioen werkeloosheidsbestrijding zijn, maar dat heeft weinig gewicht als we niet ook de vacatures van de toekomst kunnen vullen met goed geschoolde werknemers. Onderwijs en praktijk moeten beter op elkaar aansluiten. En daarom moet de focus de komende jaren vooral liggen op talentontwikkeling, opleidingen die we nu niet hebben, de mismatch op de arbeidsmarkt, een leven lang leren en global talent. Want als we straks ‘geland’ zijn in die duurzame, digitale en circulaire economie, dan moeten we wel iedereen aan boord hebben.”

Meer over de EVR
De EVR biedt niet alleen cijfers over de ontwikkelingen in de Rotterdamse en regionale economie, maar geeft ook verdieping en inzicht in die ontwikkelingen. De achtergronden en recente gegevens zijn vanaf vandaag te vinden op de website van de EVR. Het nieuwe EVR- magazine is daar ook te downloaden.