De coronapandemie heeft de economie van de Rijnmond hard geraakt. De vandaag verschenen Economische Verkenning Rotterdam 2021 zag de krimp in de regionale economie in 2020 oplopen tot 4,8%. Voor 2021 is een lichte groei (+1,1%) voorzien, maar de snelheid daarvan hangt sterk af van de lengte van de pandemie en de huidige lockdown. De steunmaatregelen van het Rijk houden veel bedrijven momenteel nog overeind en de verwachting is dat er straks een golf aan faillissementen komt. De EVR verwacht dit jaar een stijging van de werkloosheid naar 8,1%.

De laatste cijfers van het CBS laten een iets gunstiger beeld zien (3% regionale krimp in 2020, iets lager dan het landelijk gemiddelde) maar dat geeft evenmin reden tot jubelen. De EVR verwacht dat de economie zich traag zal herstellen. Een deel van de bedrijven die het nu nog met steun van de overheid weten te redden zullen mogelijk als de steun afloopt alsnog omvallen. Ook is er stevig op reserves en pensioenpotten van ondernemers ingeteerd en dit komt (soms) noodzakelijke nieuwe investeringen en innovaties niet ten goede. En dat vernieuwen noodzakelijk blijft in deze regio is duidelijk. De trends die al ingezet waren, meer vanuit huis werken, kopen en zakendoen zal doorzetten en dit vraagt wel om nieuwe zakelijke concepten.

Wethouder Roos Vermeij (Economie, wijken en kleine kernen): “We moeten realistisch zijn over de heftigheid van deze crisis. Vanwege de steunmaatregelen kunnen sommige ondernemingen overeind blijven en wordt de echte klap uitgesteld. Straks volgen de faillissementen en ontslagen met veel persoonlijk leed tot gevolg. Maar we zitten niet bij de pakken neer. Als er één stad is die uit een dal kan klimmen, dan is dat Rotterdam. De afgelopen tijd hebben we al kunnen zien hoe Rotterdammers met creativiteit en door samen te werken veerkracht hebben getoond. Onze economische basis blijft sterk en weerbaar. Uiteindelijk komen we hier sterker uit.”

Consumentendiensten het hardst geraakt
In de EVR van vorig jaar, die vlak voor de uitbraak van de pandemie uitkwam, was de voornaamste conclusie dat een groeiende dienstensector onze economie sterker en meer divers maakt, en daarmee weerbaarder. Die conclusie blijft overeind, hoewel nu juist de dienstensector, en vooral de consumentensector, de hardste klappen krijgt. De toeristische sector, horeca en winkeliers hebben te kampen met het uitblijven van bezoekers, toeristen en een afnemende bevolkingsgroei in de regio. Veel bedrijven uit deze sectoren zijn jong en hebben nog weinig vlees op de botten. Dat maakt ze kwetsbaar. Het vele thuiswerken verzwakt bovendien de economie van de binnenstad, zakelijke bezoeken zullen niet meer terugkeren naar het oude niveau en dat zal ook effect hebben op het straatbeeld.

Toch zijn de onderzoekers van de EVR optimistisch. De stad blijft een magneet van economische ontwikkeling op de lange termijn. Ontmoetingsplekken in de stad worden belangrijker dan ooit, als werknemers minder vaak op hun werkplek zullen verblijven. Meer leegstand die de komende periode zal ontstaan, zal weer worden opgevuld door andere ondernemers, zo is de verwachting.

Alles bij elkaar betekent dit dat de economie de komende jaren nog in roerig vaarwater zal verkeren, maar dat enig optimisme ook op zijn plaats is omdat we in de afgelopen jaren tot een meer stabiele economie zijn uitgegroeid en de verwachting is dat de stad haar magneetfunctie als aantrekkelijke en weerbare stad zal oppakken.

De weg naar herstel en vernieuwing: Rotterdam. Sterker door
De EVR concludeert dat de coronacrisis de economie van Rijnmond voor een aantal uitdagingen stelt: herstructurering van de haven en industrie, verduurzaming en energietransitie en de verdere digitalisering en verdienstelijking van de economie. Wethouder Vermeij: “We hebben sinds het uitbreken van de pandemie veel in gang gezet om het economisch en maatschappelijk herstel van de stad, tijdens en na Corona, vorm te geven. Daar gaan we onverkort mee door.”

Het stadsbestuur zet onder de noemer Rotterdam. Sterker Door in op de genoemde uitdagingen. Zo krijgen ondernemers letterlijk de ruimte zodra de maatregelen dat toestaan. In de tussentijd wordt het MKB gestimuleerd om producten en diensten digitaal aan te bieden. We zijn coulant naar ondernemers die gemeentelijk vastgoed huren en vanwege Corona in de problemen zijn gekomen. Via scholingsvouchers stimuleren we het her-, om- en bijscholen van werknemers. Daarnaast zetten we in op innovatie en versnellen we de transitie naar een duurzame, digitale en circulaire economie. Met onder andere de 7 stadsprojecten investeert het college fors in de stedelijke economie en de aantrekkingskracht van de stad.

Vermeij: “Deze EVR legt pijnlijk bloot wat corona met onze economie doet, maar biedt ook hoop en perspectief: juist dankzij de solide en diverse basis die we vorig jaar constateerden, dankzij de creativiteit en bewezen veerkracht van Rotterdammers én de aantrekkingskracht van onze stad kunnen we uit dit dal klimmen – en kan Rotterdam sterker door.“

Klik hier voor een korte animatie van de belangrijkste conclusies uit de EVR2021 of ga naar EVR 2021 – Economische Verkenning Rotterdam (evr010.nl) voor uitgebreidere informatie.