Gedwongen worden om te stelen, om geldezel te zijn of om drugs weg te brengen. In Nederland blijken veel minderjarigen hier kwetsbaar voor te zijn. Dat blijkt uit onderzoek van het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) in opdracht van de gemeente Rotterdam. Ook scholen krijgen signalen van criminele uitbuiting van hun leerlingen. Soms gaat het zelfs om basisscholieren. Het vandaag gepubliceerde onderzoek naar criminele uitbuiting onder minderjarigen in Rotterdam laat zien dat er kansen liggen op scholen in het basis- en middelbaar onderwijs om kinderen te beschermen en criminele uitbuiting aan te pakken.

Op basis van eerder onderzoek naar criminele uitbuiting heeft de gemeente geïnvesteerd in duurzaam contact met de doelgroep (kwetsbare jongeren) en de aanpak in de wijk versterkt. Kennis en expertise over criminele uitbuiting is bij eerstelijns professionals vergroot en er is vervolgonderzoek verricht naar ronselpraktijken op (middelbare) scholen.
Een van de aanbevelingen van dit vervolgonderzoek is om onderwijsinstellingen te betrekken bij de aanpak van criminele uitbuiting. Daarom worden er duidelijke werkafspraken gemaakt, bijvoorbeeld waar scholen met vragen en signalen terecht kunnen en vermoedens kunnen melden. Herkennen en signaleren is essentieel: hoe eerder je ingrijpt, hoe beter je erger voorkomt. Voor jongeren die al vastzitten in criminaliteit en feitelijk slachtoffer zijn, wordt een sluitend hulpaanbod ontwikkeld.

Onderzoek

Uit het onderzoek blijkt dat ruim de helft (62%) van de deelnemende middelbare scholen en bijna een derde (28%) van de basisscholen in de afgelopen twee jaar zorgen heeft gehad over criminele uitbuiting van een of meer leerlingen. Meestal gaat het om gedwongen drugscriminaliteit, diefstal, of het plegen van geweld. Uitbuiters maken daarbij misbruik van de jonge leeftijd van scholieren, gebruiken of dreigen met geweld, of misbruiken een licht-verstandelijke beperking van de scholier. Vaak gaat het om jongens van 13 tot 17 jaar die op de middelbare school zitten, maar soms ook om basisscholieren van 10 tot 12 jaar oud.

Bijlage: Eindrapport criminele uitbuiting onder minderjarigen in Rotterdam (CKM, 2023)