Verantwoording en aanbevelingen referendumcommissie

Raadgevend referendum Woonvisie 2013

Op woensdag 30 november 2016 is er in Rotterdam een raadgevend stadsreferendum gehouden over de Wppnvisie 2030. Voor activiteiten die tot doel hadden het publieke debat over de Woonvisie te bevorderen kon subsidie aangevraagd worden voor drie categorieën: voor, tegen of neutraal. De onafhankelijke referendumcommissie heeft op 27 september besloten 18 subsidieaanvragen te honoreren. Het door de gemeenteraad – één derde voor elk van de drie categorieën – beschikbaar gestelde budget van in totaal €150.000 euro is verdeeld over activiteiten die tot doel hebben kiesgerechtigden voor of tegen te laten stemmen en om het debat op neutrale wijze te stimuleren. De commissie heeft ingezet op het subsidiëren van een breed scala aan activiteiten om het publieke debat in Rotterdam te bevorderen.

Nu, bij de vaststelling en afrekening, constateert de commissie dat 60% (€ 90.597,42) van het beschikbare budget benut is. Voor het overgrote deel wordt deze lagere benutting verklaard door het feit, dat voor de categorie ‘voor’ geen aanvragen zijn ingediend. De twee wel actieve categorieën – tegen en neutraal – zijn respectievelijk 18% en 6% lager vastgesteld. In totaal zijn van de 18 initiatieven 7 vastgesteld op het verleende bedrag, 11 lager. Redenen voor lagere vaststelling zijn – soms in combinatie – lagere kosten dan geraamd, het niet realiseren van alle voorgenomen activiteiten of activiteiten vervangen door goedkopere alternatieven.

De uiteindelijke vaststellingen zijn verwerkt in het als bijlage in het rapport opgenomen overzicht van verleende en vastgestelde subsidies. De commissie heeft geconstateerd dat zij geen klachten inzake de gemeentelijke voorlichting heeft ontvangen. Wel zijn er vragen gesteld over (een gebrek aan) de voorlichting. Ten aanzien van de gesubsidieerde campagnes is er geen formele klacht ingediend.

Aanbevelingen

De referendumcommissie doet in haar verslag een aantal aanbevelingen.

Behandeltermijnen

Zo merkt de commissie op dat de termijn van aanvraag, verlening en uitvoering zeer krap is. Voor sommige activiteiten kan sprake zijn van vergunningsplicht met bijhorende termijnen. Dit heeft zij tijdens het proces ook onder de aandacht gebracht bij het college en dit punt verdient aandacht voor een volgend referendum. Aanvragers zouden maatwerk moeten kunnen krijgen in behandeltermijnen voor deze snel te realiseren activiteiten.

Bevoegdheden

De commissie is van mening dat de referendumverordening duidelijk meer bevoegdheid bij de commissie heeft gelegd dan zij nu in de praktijk heeft kunnen uitvoeren.

En verder

Verder ziet de commissie nog een aantal aanbevelingen graag verwerkt in de regelgeving:

• De commissie merkt op dat er veel discussie is geweest over het onderwerp van het referendum. Zowel in de politieke arena als in de campagnes. Juist omdat het staatsrecht hier geen klip en klare helderheid geeft, verdient deze kwestie opnieuw de aandacht.
• In algemene zin zoekt de commissie meer tijd en ruimte in het proces, zodat er eerder duidelijkheid over de concrete vraagstelling is bijvoorbeeld. Zo ontstaat er meer tijd voor het aanvragen en beoordelen van subsidies. Een vaste kalender met te respecteren doorlooptijden, vooraf beschikbaar gesteld, had hierin houvast geboden.
• Het zou voor alle betrokkenen een verbetering zijn als duidelijk uit de referendumverordening blijkt dat de commissie op adequate ondersteuning kan rekenen. Niet alleen van de raadsgriffie maar ook van de ambtelijke organisatie.
• De commissie zou bij een volgend referendum graag beschikken over een aparte pagina op de website van de gemeente Rotterdam. Hierdoor kan de onafhankelijkheid van de commissie worden onderstreept en de communicatie met het generale publiek vereenvoudigd en vergroot.

In het najaar, na afloop van de evaluatie van het gehele proces. zal de commissie de door haar vastgestelde regelgeving waar mogelijk actualiseren op basis van de conclusies.

Rol van de referendumcommissie

De onafhankelijke referendumcommissie verdeelt de toegekende budgetten, verstrekt al dan niet of gedeeltelijk de aangevraagde subsidies, adviseert het betreffende bestuursorgaan als er klachten zijn over de gemeentelijke voorlichting en behandelt klachten over de gesubsidieerde campagnes en over de uitvoering van de gesubsidieerde activiteiten. De commissie is ingesteld door de gemeenteraad en wordt gevormd door Leyla In, Mil van Leeuwen, Linze Schaap, Wim van Sluis en Saskia J Stuiveling (voorzitter). De referendumcommissie is voor de duur van zes jaar benoemd.